به گزارش سرویس ورزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ جام جهانی فوتبال 2022 قطر بالاخره با قهرمانی آرژانتین به کاپیتانی لیونل مسی به پایان رسید. جامی که مطمئنن بخاطر اتفاقات خاصی که در آن افتاده است در تاریخ جاودانه خواهد شد.
از صعود مراکش به نیمه نهایی و شگفتی سازی این تیم تامنفور بودن رژیم موقت صهیونیستی و برافراشتن پرچم فلسطین توسط هواداران فوتبال که بگذریم تازه به قهرمانی آرژانتین و فوق ستاره خود لیونل مسی میرسیم که بالاخره مسی با آرژانتین توانست قهرمان جهان شود.
اما بر کسی پوشیده نسیت که پرطرفدارترین ورزش جهان، همواره نقش مهمی در تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف جهان ایفا کرده است؛ اما داستان آن برای منطقه خاورمیانه و به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس تا حدودی متفاوت است. برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر یک نیروی فرهنگی عظیمی برای تقویت هویت ملی و ناسیونالیسم عربی فراهم کرده و باعث شده تا کشورهای عربی و به خصوص کشورهای عربستان و قطر برای مدتی رقابت‌های پنهان و اختلافات داخلی خود را کنار بگذارند.
این در حالی است که بسیاری از حکام عرب و لابی‌های صهیونیستی امیدوار بودند از این رویداد جهانی به عنوان ابزاری برای تسریع عادی سازی روابط عرب‌ها و تل آویو استفاده نمایند؛ اما خیزش ناسیونالیسم عربی و اعلام همبستگی بسیاری از مردم با فلسطین نه تنها بر شکاف عمیق و تاریخی میان ملت‌های عربی و حکامشان صحه گذاشت بلکه مانع از گرم‌تر شدن تنور صلح میان عرب‌ها و رژیم صهیونیستی نیز شد.
افزایش احساسات ضد صهیونیستی
علیرغم همه گفتمان‌های جدایی ورزش از سیاست که معمولاً توسط سازمان‌های بین المللی ورزشی ترویج می‌شود، رقابت‌های ورزشی به عنوان محصول دولت-ملت‌های مدرن، همواره یک حوزه سیاسی بوده است. جام جهانی قطر ۲۰۲۲ نیز فضایی برای مردم جهان عرب به وجود آورده است تا نارضایتی و سرخوردگی خود را از شرایط سیاسی منطقه و مخالفت خود را با دشمن دیرینه شأن و عادی سازی روابط با تل آویو را آشکارا فریاد بزنند.
در حالی که مقامات صهیونیست ابراز امیدواری کرده بودند که برگزاری جام جهانی در قطر منجر به تسری توافق‌نامه آبرهام به سایر کشورهای عربی و منجمله قطر و عربستان سعودی گردد و رسانه‌های صهیونیستی با هدف مصادره جام جهانی قطر و سوق دادن آن به سمت عادی سازی با رژیم اشغالگر تلاش می‌کنند نگاهی مثبت به عادی سازی ایجاد شود؛ اما امتناع هواداران عرب فوتبال در اولین جام جهانی خاورمیانه از مصاحبه با خبرنگاران صهیونیست نشان دهنده چالش‌های عمیقی است که بر سر راه صلح و عادی سازی روابط میان عرب‌ها و رژیم صهیونیستی وجود دارد.
ویدئوهایی که با شروع رقابت‌های جام جهانی قطر در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، نشان می‌دهد که شرکت کنندگان در این رقابت‌ها، از گفتگو با رسانه‌های صهیونیستی امتناع می کردند و طرفدران تیم‌های کشورهای عربی برای همبستگی با مردم فلسطین توئیت‌های خود را با هشتگ «فلسطین در جام جهانی» و «نه به عادی سازی با اسرائیل» و «فلسطین موضوع آزادمردان است» منتشر کردند. گرچه قطر هنوز رژیم صهیونیستی را به رسمت نشناخته و تشکیل دولت متحد فلسطین را شرط آن اعلام کرده است؛ اما اخیراً اجازه داده است که پروازهای مستقیم از تل آویو برای جام جهانی انجام شود که واکنش منفی بسیاری از شهروندان جهان عرب را در پی داشته است.
خالد العمری، یکی از هواداران متعصب سعودی که برای حمایت از تیم ملی کشورش در قطر به سر می‌برد، ابراز امیدواری کرد که این پروازهای مستسقیم تل آویو- دوحه دائمی نشوند. وی در گفتگو با خبرگزاری رویترز اظهار داشت: «اکثر کشورهای جهان عرب به سمت عادی‌سازی پیش می‌روند و دلیل آن این است که اکثر آنها حاکمانی ندارند که به حرف مردم خود گوش دهند.» اسیل شرایح، یک اردنی ۲۷ ساله دیگری که از گفتگو با رسانه‌های صهیونیست خودداری کرد در این باره گفت: «مطلقاً زمانی برای تعامل وجود نداشت. سیاست‌های مخرب صهیونیست‌ها درها را بر روی هر فرصتی برای روابط بیشتر بین کشورها می‌بندد.»
جام جهانی قطر، ترویج هویت عربی
قطر از همان لحظات اولیه انتخاب شدن به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ تلاش کرد تا با استفاده از تمامی نمادهای جام جهانی، هویت عربی را به مسابقات جام جهانی آغشته کند. این کشور با حذف نام «اسرائیل» از وب‌سایت بلیت‌های مسابقات و قرار دادن سرزمین‌های اشغالی فلسطین به جای آن به طور ضمنی اعلام کرد که مصمم است در طول برگزاری جام جهانی که برای اولین بار در تاریخ در خاک یک کشور عربی برگزار می‌شود، از آرمان فلسطین حمایت کند. دولت قطر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حامیان فلسطینی‌ها، نه تنها فضای وسیعی فراهم کرده بود تا از جام جهانی برای گسترش آگاهی در مورد آرمان فلسطین و افشای جنایات رژیم صهیونیستی استفاده شود بلکه با برافراشتن پرچم فلسطین در کنار پرچم قطر در بسیاری از ساختمان‌ها و همچنین در ورزشگاه موجب تهییج احساسات پان عربی و بازتولید یک هویت عربی برای مقابله با تل آویو و حمایت از فلسطین نیز شده است. در راستای همین سیاست‌ها بود که هواداران فوتبال در مراسم افتتاحیه جام جهانی خواستار حفاظت از مسجد الاقصی شدند و شعار «با جان و خون، فدای فلسطین» سر دادند.
این اقدامات کشور قطر نشان داد که بر خلاف تلاش‌ها و ادعاهای رسانه‌های صهیونیستی و سران دنیای استکبار برای تبدیل کردن جام جهانی قطر به فرصتی برای عادی سازی روابط، در عمل جام جهانی به فرصتی برای مقاومت در برابر عادی سازی روابط با اسرائیل تبدیل شده است. جنبش «جوانان قطر علیه عادی‌سازی» که مخالف عادی‌سازی نهادها یا افراد قطری با رژیم صهیونیستی هستند در ۵ آوریل ۲۰۲۲ کمپینی را برای مخالفت با عادی سازی ورزش با رژیم اشغالگر با شعار «ورزش بالاتر از سیاست نیست، بلکه عرصه‌ای برای مقاومت در برابر عادی سازی» به راه انداختند. این جنبش در بیانیه‌ای که در وب‌سایت خود منتشر کرد، با اشاره به جنگ اوکراین و استانداردهای دوگانه غرب در سیاسی کردن ورزش اظهار داشتند که فلسطینی‌ها در ۷۴ سال گذشته آزار و شکنجه زیادی را پشت سر گذاشته‌اند. اکنون که در ورزش می‌توانیم در مورد اوکراین صحبت کنیم؛ پس می‌توانیم درباره فلسطین نیز صحبت کنیم.»
قطر برنده واقعی جام جهانی
جام جهانی ۲۰۲۲ قطر از دوجهت تأثیر متفاوتی بر هویت و احساسات هواداران عرب بر جای گذاشت. نخست اینکه فراتر از ناسیونالیسم و میهن پرستی، باعث تهییج احساسات پان عربی و تقویت هویت عربی کشورهای حاشیه خلیج فارس شده و ثانیاً این فرهنگ و هویت عربی را به خوبی در اقدامات مختلف به تمام مرم جهان بشناسانند.
به نحوی که در فینال جام جهانی هنگام بالا بردن جام توسط فوق ستاره فوتبال جهان لباس عربی بر تن لیونل مسی می کنند و عکسی که قرار است در تاریخ ماندگار شود با این لباس ماندگاری پیدا می کند.
قطر باجود تمام انتقادات قبل از برگزاری جام جهانی با برگزاری هرچه بهتر این جام تبدیل به بهترین برگزار کننده در طول تاریخ شده است که هرکسی چه کسانی که به این کشور سفر کرده و از نزدیک بازی های جام جهانی را مشاهده کردند و چه تمام مردم جهان که این جام را از گیرنده های خود نظاره گر بودند بر نظم اجرای این جام تاکید دارند.
قطر در واقع برنده واقعی این جام است چرا که کشوری که باید با ذره بین روی نقشه جهان به دنبال آن گشت و در بهترین حالت روی نقشه شاید تنها به عنوان یه شهر بندری از یکی از کشورها آن را تصور کرد توانست فرهنگ، مدیریت و هویت خود را به عنوان یک کشور منظم و با برنامه به جهانیان معرفی کند. اما باید گفت شاید این جام پایان بسیاری از فوق ستاره های جهان بود اما داستان تازه برای کشور قطر شروع شده است و قرار است تا سال ها از این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس در ذهن ها یاد برده شود.
گزارش از هادی هدایت زاده
